8.7.2025 Tổng thống Donald Trump Thông báo :
Việt Nam nhận được mức thuế chính thức 20%, thấp nhất trong khối ASEAN (so với Malaysia 25%, Indonesia 32%, Thái Lan 36%, Campuchia 49%, Myanmar/Lào 40%). Mức thuế này có thể tăng lên 40% nếu phát hiện hành vi chuyển tải.
Mỹ sẽ áp thuế quan 25% đối với Nhật Bản, Hàn Quốc từ ngày 1/8.
Việt Nam đang đứng trước một thời khắc lịch sử, nơi những thách thức từ biến động thương mại toàn cầu có thể trở thành đòn bẩy mạnh mẽ cho sự phát triển vượt bậc. Với vị thế có thể nhận định sơ khỡi là được "ưu ái" nhất trong ASEAN trước chính sách thuế mới của Mỹ, cùng với những bước đi chiến lược trong tái cấu trúc kinh tế, tương lai của Việt Nam đang rộng mở với nhiều hy vọng.
I. Việt Nam: Điểm sáng trong chính sách thuế mới của Mỹ
Ngày 7/7/2025, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã công bố khung thuế quan mới áp dụng cho hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia Đông Nam Á, nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại và chống chuyển tải hàng hóa từ Trung Quốc.
Trong đó, Việt Nam nhận được mức thuế chính thức 20%, thấp nhất trong khối ASEAN (so với Malaysia 25%, Indonesia 32%, Thái Lan 36%, Campuchia 49%, Myanmar/Lào 40%). Mức thuế này có thể tăng lên 40% nếu phát hiện hành vi chuyển tải.
Việc Việt Nam được ưu ái mức thuế thấp nhất không phải là ngẫu nhiên, mà là kết quả của nhiều yếu tố then chốt:
Đàm phán thầm lặng và cam kết chặt chẽ: Phái đoàn Việt Nam đã chủ động gặp gỡ Cố vấn Thương mại của Trump, cam kết kiểm soát nghiêm ngặt nguồn gốc hàng hóa và chống chuyển tải, khẳng định sự minh bạch trong hoạt động thương mại.
Vị thế đối trọng với Trung Quốc: Mỹ nhìn nhận Việt Nam là một mắt xích quan trọng trong chiến lược xoay trục sang châu Á, đặc biệt trong việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Chính sách đối ngoại khéo léo: Dù tham gia khối BRICS , Việt Nam vẫn giữ quan hệ chặt chẽ với Mỹ, thể hiện sự cân bằng chiến lược và không ràng buộc sâu với bất kỳ cực quyền lực nào.
Mức thuế 20% mang lại lợi thế cạnh tranh đáng kể cho hàng hóa Việt Nam tại thị trường Mỹ, đặc biệt trong các ngành chủ lực như điện tử, đồ gỗ, và dệt may. Điều này cũng góp phần tăng cường niềm tin cho các tập đoàn Mỹ đang tìm kiếm "trung tâm sản xuất thay thế Trung Quốc". Tuy nhiên, rủi ro vẫn hiện hữu, đặc biệt là "lưỡi dao treo lơ lửng" của mức thuế phụ 40% nếu phát hiện chuyển tải, đòi hỏi sự minh bạch tuyệt đối trong truy xuất nguồn gốc. Áp lực chính trị từ Trung Quốc khi Việt Nam cân bằng quan hệ cũng là một yếu tố cần được tính đến.
II. Tình hình xuất nhập khẩu 6 tháng đầu năm 2025 và dự báo tác động
Trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt 70,91 tỷ USD, tăng 29,1%, củng cố vị thế thị trường lớn nhất của Việt Nam với mức xuất siêu 62,0 tỷ USD. Tuy nhiên, nhập khẩu từ Trung Quốc cũng tăng mạnh lên 84,7 tỷ USD, dẫn đến nhập siêu 55,6 tỷ USD, cho thấy sự phụ thuộc lớn vào chuỗi cung ứng Trung Quốc.
Sau ngày 9/7/2025, chính sách thuế mới của Mỹ dự kiến sẽ tác động mạnh đến các ngành như dệt may – da giày, điện tử, và đồ gỗ do tỷ lệ nhập khẩu nguyên phụ liệu từ Trung Quốc cao. Xuất khẩu sang Mỹ có thể giảm 10-15% cuối năm 2025, và GDP Việt Nam có thể mất 0,5-1 điểm phần trăm tăng trưởng trong 6 tháng cuối năm. Nguy cơ chuyển dịch đơn hàng sang các nước khác như Ấn Độ hay Mexico là hoàn toàn có thể xảy ra nếu Việt Nam bị coi là "trung chuyển hộ".
III. Giải pháp và Triển vọng kinh tế Việt Nam 2026-2028
Để vượt qua thách thức và nắm bắt cơ hội, Việt Nam cần có những giải pháp đồng bộ:
Cấp độ nhà nước: Tăng cường kiểm tra xuất xứ hàng hóa, đàm phán song phương với Mỹ để xin "giai đoạn chuyển tiếp", và hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chuỗi cung ứng nội địa.
Cấp độ doanh nghiệp: Chủ động chứng minh xuất xứ rõ ràng, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN, và Trung Đông, đồng thời đầu tư vào công nghệ, tự động hóa để giảm phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.
Nhìn về tương lai, triển vọng kinh tế Việt Nam giai đoạn 2026-2028 cóp hứa hẹn:
Năm 2026: GDP dự kiến tăng 6,8 – 7,2%, xuất khẩu khoảng 400 tỷ USD, nhờ đàm phán thương mại hiệu quả và phục hồi niềm tin đầu tư.
Năm 2027: GDP có thể đạt 7,5 – 8,0%, xuất khẩu khoảng 430 tỷ USD, với sự đẩy mạnh công nghiệp phụ trợ và tận dụng tối đa các FTA.
Năm 2028: GDP có thể chạm mốc 8,0 – 8,5%, xuất khẩu khoảng 470 tỷ USD, khẳng định vị thế Việt Nam là trung tâm sản xuất quan trọng trong khu vực ASEAN.
Xu hướng chính sẽ là tái cấu trúc chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, và đón làn sóng FDI mới nhờ vị trí địa chính trị thuận lợi, nguồn nhân công trẻ và chính sách ổn định. Việt Nam cần hướng tới việc nâng cao giá trị sản phẩm xuất khẩu thay vì chỉ tăng sản lượng thô, để không còn là một nền kinh tế "giá rẻ".
IV. Kết luận: Biến nguy thành cơ, vươn tầm vị thế
Mức thuế 20% của Mỹ không phải là một "món quà", mà là một "bài kiểm tra" về năng lực thích ứng và sự minh bạch của nền kinh tế Việt Nam. Chúng ta đang ngồi trên một "băng ghế danh dự" – vừa vinh dự nhưng cũng đầy rủi ro.
Để tận dụng tối đa lợi thế và biến nguy thành cơ, Việt Nam cần:
Tuyệt đối không bao che cho các vi phạm xuất xứ, bởi đây là hành vi hủy hoại uy tín và tương lai của nền kinh tế.
Cảnh tỉnh trước "ảo tưởng tăng trưởng", thay vào đó là những hành động thực tế, quyết liệt: kiểm tra gốc rễ vấn đề, chủ động chuyển đổi chuỗi cung ứng, và minh bạch hóa toàn bộ quá trình sản xuất và xuất khẩu.
Nếu thành công, Việt Nam không chỉ vượt qua giai đoạn thách thức này mà còn có thể vươn lên thay thế phần lớn vai trò của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu, kiến tạo một tương lai kinh tế bền vững và thịnh vượng. Đây chính là niềm hy vọng lớn nhất cho Việt Nam trong những năm tới.