Hình ảnh có thể tóm tắt màn đấu khẩu nảy lửa ba bên Trump - Zelensky - Vance là cảnh đại sứ Ukraine tại Mỹ Oksana Markarova đưa tay lên đầu khi cuộc tranh cãi leo thang.
Ông Zelensky và ông Trump cãi vã gay gắt trong cuộc gặp ở Nhà Trắng ngày 28-2 - Ảnh: AFP
Lời bình 6/3/2025 chỉ mới 1 tuần mà sự kiện chấn động ngày 28/2 /2025 tạm gọi là Bạch ốc loạn ngôn tranh .gây ra 1 làn sóng dư luận toàn cầu mà dư âm cũng như ảnh hương của nó ắt hẵn phải quá 100 ngày đầu của Nội các Trum 2.0 Tổng thống thứ 47 xứ Cờ Hoa .
dưới đây là một bình luận khá hay .
CUỘC ĐỐI ĐẦU Ở NHÀ TRẮNG GIỮA ZELENSKYY VÀ TRUMP – VANCE – HẬU CHUYỆN BÂY GIỜ MỚI KỂ
Một câu tóm tắt về cuộc gặp gỡ rằng: ZELENSKYY KHÔNG THẮNG, NHƯNG TRUMP – VANCE ĐÃ THUA.
Zelenskyy đi đến Nhà Trắng trong sự hiểu biết rằng phía Trump không “offer” – cung cấp cho Ukraine được cái gì khác. Chuyến đi tiền trạm của Tổng Thống Pháp Macron trong ngày thứ Hai 24 tháng Hai, của Thủ Tướng Anh Starmer trong ngày thứ Ba 25 tháng Hai, đã tiết lộ rằng Trump sẽ không cho được Ukraine cái gì, nhưng Trump sẽ ép buộc Ukraine nhượng bộ. Vậy thì chiến thuật thích hợp có lẽ là nhún nhường, kích động một chút để Trump “nổi khùng” phun ra hết những điều bí mật hay tiết lộ những âm mưu sắp tới của Trump. Điều đáng chú ý, là Trump không tự tin sẽ đối đầu được với Zelenskyy. Vì thế Vance được cho phép hiện diện.
Thông thường thì phía Mỹ sẽ có Trump là số 1, Ngoại Trưởng Mỹ là số 2, Cố Vấn An Ninh là số 3. Nhưng lần nầy, Vance đã được mời đến. Chừng mực nào đó, Zelenskyy đã làm khá tốt vai trò của ông. Zelenskyy “cố gắng” trình bày vấn đề, dù bị Trump – Vance áp đảo, lên giọng nói át đi… Những kẻ không hiểu chuyện, đặc biệt là Những người Việt Nam cuồng Trump hoan hô/khen ngợi Trump – Vance đã lớn tiếng dạy cho Zelenskyy bài học, nguyền rủa Zelenskyy đã lên mặt dạy đời Trump, chê cười Zelenskyy không đối đáp được…
KHÔNG PHẢI VÀ KHÔNG PHẢI!
Phía Trump – Vance thay vì bàn bạc trong phòng kín, thì họ đã tự tin trình bày trước báo giới và thế giới, nghĩ rằng chỉ một vài điều mắng mỏ Zelenskyy là làm cho Zelenskyy dập đầu quy hàng. Trump đã tin rằng sẽ có một show truyền hình cụp lạc, mà Trump là thống tướng, hét một cái là Zelenskyy cụp đuôi. Xin để ý, thông thường nếu tình huống căng thẳng bất lợi cho phía Mỹ, hay nguy cơ bùng nổ tranh luận, thì đám cố vấn của tổng thống Mỹ sẽ bảo nhỏ vào tai tổng thống – (thường là Chánh Văn Phòng hay Cố Vấn An Ninh sẽ làm chuyện nầy), và sau đó ra lệnh đuổi báo giới/truyền thông ra ngoài. Nhưng Trump – Vance muốn có một show truyền hình, muốn cho mọi người thấy rằng Trump là kẻ TOUGH – Cứng Cựa. Trump – Vance đã làm như kịch bản, mắng mỏ, nhục mạ Zelenskyy.
GẬY ÔNG ĐẬP LƯNG ÔNG – IT IS BACKFIRED!
Thái độ và động thái của Zelenskyy là giữ vững không thua, nhưng để cho Trump – Vance nổi khùng, hành xử côn đồ. Thật vậy, chuyện đó đã xảy ra. Trump đã tiết lộ rằng ông ta sẽ đứng về phía Putler, rằng Ukraine phải ký thỏa thuận khoáng sản vô điều kiện, phải chấm dứt chiến tranh. Vance đã tiết lộ rằng Zelenskyy và Ukraine phải bị trừng phạt vì đã ủng hộ Biden và bà Harris vào tháng 10, 2024 trong chiến dịch tranh cử.
Zelenskyy thật ra không ủng hộ ai hết mà chỉ nói lời cảm ơn của ông về những nỗ lực của Tổng Thống Biden và Phó Tổng Thống Harris trong việc giúp đỡ Ukraine chống cuộc xâm lược của Putler. Zelenskyy đã làm chuyện cần phải làm trong buổi gặp mặt, đã nhũn nhặn, bình tĩnh, thỉnh thoảng chỉnh sửa Trump – Vance. Ngược lại, Trump – Vance nổi khùng ngu xuẩn, bộc lộ bản chất côn đồ chưa từng thấy trong lịch sử Mỹ. Cuối buổi, Trump còn ra lệnh “đá” Zelenskyy khỏi Nhà Trắng. Hành xử rất xấu của Trump đã được thế giới chứng kiến…
Xưa nay, nếu tình huống căng thẳng, thì cuộc họp sẽ được đưa vào phòng kín tức thời; sau đó, vì cuộc bàn bạc sẽ được giữ kín, nên phía Mỹ sẽ có toàn quyền chỉnh sửa, nói năng lựa lời trước công chúng mà không bị mất mặt. Lần nầy, thì sự tính toán sai lầm của nguyên bộ sậu của Trump – Vance, thái độ coi trời bằng vung, sự thiếu kinh nghiệm của Trump – Vance đã gây hậu quả nghiêm trọng cho phía Mỹ.
HẬU CÂU CHUYỆN KHÔNG SUÔN SẺ
Sau cuộc đối thoại ở Nhà Trắng, Zelenskyy đã có cuộc phỏng vấn với đài Fox News, được tay phóng viên chính trị số 1 – giám đốc chính trị của đài là Bret Baier phỏng vấn. Câu hỏi đặt ra là tại sao lại nhận phỏng vấn với đài Fox News, biết rằng đài Fox News là đài cực hữu luôn luôn tuyên truyền cho đảng Cộng Hòa và Trump? Bước đi nầy của Zelenskyyy cũng là bước đi khôn ngoan và có tính toán kỹ lưỡng. Khán giả của đài Fox News là những người Cộng Hòa, những người MAGA.
Xin nhớ rằng Trump chỉ nhận được có 49.9% số phiếu trong kỳ bầu cử 2024, tức là chưa được phân nửa. Chúng ta cũng biết rằng, Zelenskyy và Ukraine được sự ủng hộ của đảng Dân Chủ, và đa số cử tri Mỹ, nên chuyện trình bày hình ảnh của Zelenskyy và Ukraine trước cử tri Dân Chủ là điều không cực kỳ cần thiết. Nhưng trình bày hình ảnh thân thiện, biết ơn của Ukraine trước cử tri Cộng Hòa và MAGA, là điều nên làm. Không cần phải thuyết phục toàn bộ khán giả của đài Fox News. Chỉ cần 10, 20% là đủ tốt rồi.
Và Zelenskyy đã lên phỏng vấn ở đài Fox News, với tay phóng viên sừng sỏ của hệ thống truyền thông cực hữu, Bret Baier.
Bret Baier là tay phóng viên khôn ngoan, lão luyện và quỉ quyệt. Có cuộc phỏng vấn “thuận lợi” với hắn sẽ đem lại lợi ích nhiều hơn là hại. Hắn sẽ chất vấn một cách “chính danh” chứ không chơi trò “bắn tỉa” – Hắn cũng “phục kích”, nhưng trò phục kích của hắn cũng chính danh, nên khó mà trách móc gì được hắn. các cuộc phỏng vấn với Bret Baier được xếp loại “high-profile” – có tầm cỡ. Bret Baier không thực hiện các cuộc phỏng vấn tầm phào hay phỏng vấn những kẻ “vô danh tiểu tốt”. Các cuộc phỏng vấn với Bret Baier ít bị bóp méo xuyên tạc bởi bọn cực hữu ở Mỹ, hay bởi bọn hèn mạt chính trị, đầu đường xó chợ… Nói chung chọn thực hiện cuộc phỏng vấn với Fox News và bởi Bret Baier là tính toán khôn ngoan của nhóm Zelenskyy. Trong cuộc phỏng vấn, Zelenskyy đã làm tốt việc giải thích lập trường của Ukraine, tận dụng cơ hội để trình bày những điều mà ông đã không được phép nói trong Nhà Trắng.
Một trong những điều Zelenskyy đã nói là ông không phản đối hay bất kính với Trump – Vance. Nhưng ông không đồng ý về tư cách của Putler khi Trump – Vance khoác cái áo mỹ miều cho Putler. Zelenskyy đã bảo rằng Putler là kẻ lật lọng, đã giết người Ukraine và tàn phá Ukraine... vân vân và vân vân. Zelenskyy đã hành xử rất khôn ngoan trong cuộc phỏng vấn biết rằng cử tri MAGA cũng rất ghét Nga – xem Nga như kẻ thù của nước Mỹ từ những năm 1960s đến giờ.
Có ý kiến bình luận rằng, “…chúng nó lừa anh ta (Zelenskyyy) sang sân nhà nó rồi “đánh” hội đồng, cả mấy thằng nhà báo cũng xúm vào, Zelenskyyy có đôi lúc hơi mất bình tĩnh nhưng vẫn giữ được chuẩn mực, không có đảm bảo gì thì “ngừng bắn cục shit chó, cho có cơ hội hồi sức…” éo ký kết gì sất! Nói chuyện với cả đàn chúng nó như thế mà bình tĩnh được thì quả là thiên tài…” – bạn nghĩ sao?
Giới phân tích/bình luận chính trị bảo rằng Trump và Vance đã tổ chức cuộc “PHỤC KÍCH” Zelenskyy ở ngay trong Nhà Trắng. Tức là Zelenskyy đã bị dẫn vào cái bẫy mà Trump – Vance gài để âm mưu đánh gục Zelenskyy. Điều mà người ta đang đánh giá là:
- Trump lại dối trá về món viện trợ 350 tỉ đô la như lần đầu – Con số nầy đã đi vào não trạng của Trump và nằm chết dí trong đó. Bao nhiêu con số thật sự được công bố bởi chính Bộ Quốc Phòng của Trump cũng không làm thay đổi con số hoang tưởng đang có trong đầu Trump.
- Trump và Vance đã dùng những lời lẽ tuyên truyền của Putler để tranh biện với Zelenskyy bao gồm:
+ Thứ nhất. Ukraine nếu còn tiếp tục chiến đấu thì sẽ dẫn đến nguy cơ Chiến Tranh Thế Giới Thứ Ba,
+ Thứ hai. Ukraine không có con bài tốt nào.
+ Thứ ba. Những lập luận khác của Trump và Vance là thủ đoạn mị dân rẻ tiền (nhưng hiệu quả) rằng Zelenskyy không biết ơn, Zelenskyy sỉ nhục nước Mỹ… Nhưng (lần này) Zelenskyy đã phải bị hai tay tổng thống và phó tổng thống nói át giọng, nói lớn tiếng… (vẫn chưa thấy hiệu quả).
Tuy nhiên, Trump – Vance đã phạm nhiều sai lầm, sai lầm khủng khiếp.
1. Trong lịch sử Mỹ suốt gần 250 năm qua, không hề có chuyện gì như vậy về thủ thuật ngoại giao. Nếu có những chuyện tranh cãi căng thẳng, thì phía Mỹ luôn tổ chức cuộc họp đóng kín cửa, vì Mỹ luôn muốn giữ hình ảnh “đại ca”/nước lớn/đại diện lẽ phải (nên phải ăn nói chừng mực…) Nhưng Trump – Vance không đủ trình độ, và quen thói hiếp người (bully), đã sơ hở trình bày thái độ/cung cách ngoại giao tệ hại kinh hoàng. Chuyện nầy sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng về lâu dài!
2. Trump lần nữa đã bộc lộ ý định rằng Trump đứng về phía Nga, và những chuyện Trump làm đều nhằm bảo vệ Putler. Trump đề cập đến sự hữu hảo giữa Trump và Putler với thái độ cầu lụy rằng “nó sẽ không đánh tao đâu vì tao tốt với nó!”
3. Lần nữa, Trump bộc lộ thái độ khiếp nhược khi đề cập đến Chiến Tranh Thế Giới Thứ 3, khi đề cập đến bom rơi trên đầu, … Trump sợ hãi chiến tranh, sợ kẻ hung bạo, sợ thằng “cuồng” dù Trump đang là tổng thống Mỹ và Trump khét tiếng là kẻ chuyên đi bắt nạt kẻ yếu thế. Nỗi khiếp sợ nầy đã bị Putler/Tập/Kim bắt bài từ lâu. Và từ khi Trump nhậm chức, Putler/Tập/Kim càng nỗ lực “hăm dọa” Trump.
4. Phản ứng của dân chúng thế giới là đứng về phía Zelenskyy. Với dân Mỹ, vốn thường bênh vực underdog – kẻ yếu thế, nên thông thường, dân Mỹ sẽ không thích thái độ côn đồ của Trump – Vance. Cộng với tinh thần “ghét Nga” suốt nhiều thập kỷ, thì sự bênh vực Putler công khai của Trump sẽ làm dân Mỹ chán ghét, xem đó là hành động thỏa hiệp với cái ác, đi ngược lại lý tưởng Mỹ. Thêm nữa thái độ của dân Mỹ những ngày gần đây đang đổi chiều, chê trách, đả kích, chính phủ Trump… Tuy nhiên nếu phía Trump tổ chức chiến dịch nói dối về Ukraine, thì thái độ của dân Mỹ có thể thay đổi.
KẾT LUẬN
Cuộc họp ngày Thứ Sáu 28 tháng Hai dường như là một cuộc Phục Kích được Trump – Vance âm mưu để hạ gục Zelenskyy. Tuy nhiên, Zelenskyy đã trụ được, có thái độ ôn hòa, tỉnh táo. Trump – Vance đã không có được cái mà họ muốn là sự nhượng bộ của Zelenskyy. Tình hình không thay đổi trước và sau cuộc gặp gỡ. Tuy nhiên, các lập trường và tính toán của 2 bên đã trở nên rõ ràng.
- Trump sẽ vẫn đứng về phía Putler của Nga, đòi hỏi chấm dứt chiến tranh ngay lập tức. Về vấn đề này, hãy đừng bao giờ tin rằng Trump thật sự vì hòa bình mà đòi hỏi chấm dứt chiến tranh. Trump khét tiếng là “Chaos Agent” – kẻ mà càng hỗn loạn thì hắn càng đạt được sức mạnh; kẻ thích kích động tạo ra sự hỗn loạn; kẻ cảm thấy “cực thú” (orgasm) khi chứng kiến cảnh tàn phá, hủy diệt, ch..ết chóc… Cái sự loạn thần, khuyết điểm tâm lý của Trump rất đáng kinh ngạc và đáng sợ. Trump chết nhát, nhưng lại khoái xúi người ta đánh nhau để hắn có được những cơn “cực khoái”.
- Putler đang sức cùng lực kiệt nên đang tìm mọi cách thúc giục Trump ép Ukraine ngừng bắn ngay lập tức. Ukraine đang là nạn nhân của cuộc chiến tranh xâm lược, mà lại bị những kẻ côn đồ hùa nhau trấn lột, đánh dấm dúi thêm nữa. Zelenskyy có thể lợi dụng tình trạng nầy, để kiếm được ủng hộ của quốc tế. Trong những ngày tháng sắp tới, Ukraine cần có những chiến thắng xoay chuyển cục diện trên chính trường, trước khi phía Trump có những hành động cụ thể để hỗ trợ Putler.
VIẾT THÊM.
Ngoại Trưởng Mỹ Marco Rubio cực kỳ “không vui” vì những gì đang diễn ra, dường như đã dẫn đến hậu quả rất xấu. Các tuần qua, hắn đã cố gắng trấn an các nước Đồng Minh NATO rằng những điều Trump nói chỉ để mà nói. Nhưng ngày hôm nay, chuyện tồi tệ nhất trong lịch sử ngoại giao của Mỹ đã xảy ra ngay trong Nhà Trắng, trước mắt cả thế giới. Ngay cả đài Fox News, đài cực hữu, cũng không tán thành cách hành xử của Trump – Vance.
BUỔI SÁNG HÔM SAU (THE MORNING AFTER)
Có thể tóm tắt sự việc về cuộc gặp gỡ tranh cãi diễn tra trong Nhà Trắng vào ngày 28 tháng 2, 2025 giữa Trump – Vance và Zelenskyy, trong một câu: “Zelenskyy không thắng nhưng Trump – Vance đã thua”
Trong các tuần lễ qua, Trump đã bộc lộ ý đồ bênh vực/chống lưng cho tên độc tài Putler của Nga. Người ta biết rằng Trump đang phản bội lại nước Mỹ, phản bội lại các giá trị Tự Do/Dân Chủ của Mỹ khi bắt tay với Putler, tán thành hành động xâm lược Ukraine. Bộ sậu của Trump đặc biệt là Bộ Ngoại Giao Mỹ, kinh nghiệm và kiến thức hàng trăm năm qua của họ, biết rằng họ đang đối mặt với tình huống chưa bao giờ xảy ra: một tổng thống Mỹ đang đứng về phía đối thủ chống lại đồng minh, và các giá trị mà Mỹ và Đồng Minh đã chia xẻ kể từ Thế Chiến Thứ Hai đến giờ.
Vì vậy trong suốt buổi tranh cãi ở phòng Bầu dục hôm đó, mặt mũi của Marco Rubio, Ngoại Trưởng Mỹ, nặng như “chì”. Vào buổi sáng 28 tháng Hai, 2025, Zelenskyy đã gặp gỡ các chính khách Cộng Hòa và Dân Chủ của Quốc Hội Mỹ (Hạ Viện và Thượng Viện). Đây có lẽ là sự thu xếp thú vị để đo lường sự ủng hộ của chính giới Hoa Kỳ. Cuộc gặp gỡ cho thấy các chính khách Hoa Kỳ của lưỡng đảng phần lớn ủng hộ Zelenskyy. Sự ủng hộ của lưỡng đảng Cộng Hòa – Dân Chủ cho Zelenskyy và cho các giá trị Mỹ Tự Do/Dân Chủ là đương nhiên và rõ ràng suốt từ sau Thế Chiến Thứ Hai. Với số “vốn liếng chính trị nhỏ nhoi” đó, Zelenskyy có thể yên tâm phần nào để chuẩn bị đối đầu với Trump – Vance.
Trước ngày Thứ Sáu, 28 tháng Hai, 2025, thì những hành trang Zelenskyyy có trong tay:
- Ngày Thứ Bảy, 22 tháng Hai, 2025, Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan, đã mạnh mẽ tuyên bố rằng Nga phải bị đánh bại. Một trong những lãnh đạo NATO mà Trump “nể sợ” là Erdogan. Thêm nữa vị trí địa lý của Thổ Nhĩ Kỹ nằm ngay eo biển đi từ Địa Trung Hải và Hắc Hải cho phép Thổ kiểm soát tàu thuyền đi vào Hắc Hải. Nếu Thổ cấm không cho Nga đi từ Hắc Hải ra Địa Trung Hải thì chuyện xuất nhập khẩu ngũ cốc và dầu thô của Nga sẽ sụt giảm đáng kể. Nói cách khác, Nga và Ukraine dùng con đường biển nầy để xuất khấu và nhập khẩu hàng hóa. Nếu Ukraine tiếp tục và ngày càng nhiều xuất khẩu qua cảng Odesa, đi lại trên con đường mà Thổ sẽ kiểm soát eo biển chiến lược, trong khi Nga bị khóa lại, thì xác suất Nga lụn bại, và thua trận sẽ ngày càng lớn.
- Ngày Chủ nhật, 23 tháng Hai, 2025, đảng cực hữu AfD đã bị đánh bại ở Đức. Trump – Vance và Elon Musk đã thất bại trong cuộc vận động ủng hộ đảng cực hữu Đức. Nhớ rằng, lãnh tụ của đảng AfD đã công khai tuyên bố lập trường sẽ đi với liên minh Trump – Vance – Putler. Tân Lãnh Đạo của Đức Friedrich Merz đã mạnh mẽ phê phán Trump, tỏ rõ lập trường sẽ ủng hộ Ukraine mạnh mẽ thêm nữa.
- Ngày Thứ Hai, 24 tháng Hai, 2025, Tổng Thống Pháp Macron đã gặp gỡ Trump, tranh cãi và cố gắng thuyết phục Trump không bỏ rơi đồng minh, không đi với Putler. Chuyện thuyết phục Trump không thành, nhưng một số thông tin quan trọng đã được biết về lập trường của Trump!
- Ngày Thứ Ba, 25 tháng Hai, 2025, Thủ Tướng Anh Starmer đã gặp Trump, tranh cãi và cố gắng thuyết phục Trump không bỏ rơi đồng minh, không đi với Putler. Chuyện thuyết phục Trump không thành.
Nói tóm lại, 3 nước lớn và mạnh nhất Châu Âu, là Đức – Pháp – Anh đều đã không thể thuyết phục được Trump thay đổi lập trường. Cả với lập trường mạnh mẽ của Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ. Tình thế đó, chắc chắn đã được Zelenskyy biết và tìm cách đối phó. Vì thế, gặp gỡ Trump – Vance ở Nhà Trắng có lẽ đã được hoạch định kỹ lưỡng.
VẤN ĐỀ KHOÁNG SẢN ĐẤT HIẾM
Trước nay, khoáng sản đất hiếm là nhóm Kim Loại Đất Hiếm (Rare Earth Metals – REM) được xử dụng với số lượng nhỏ trong công nghiệp bán dẫn. Đến nay, Trung Quốc là quốc gia hàng đầu của thế giới kiểm soát khoảng 90% sản lượng mua bán toàn cầu. Từ lâu, Trung Quốc đã muốn dùng vị thế chiến lược trọng yếu nầy để đấu với các nước Phương Tây. Có một lúc (nhiều năm trước), Trung Quốc đã thử “chơi” một lần, tuyên bố đóng cửa các doanh nghiệp khai thác và tinh chế REM năng suất thấp, gây ô nhiễm nhiều. Giá cả REM nhảy vọt từ vài trăm đô la lên vài ngàn, thậm chí vài chục ngàn đô la/tấn. Cuộc khủng hoảng đó đã tạo ra làn sóng tìm kiếm và khai thác REM ở những nơi khác. Thêm nữa, các quốc gia tiên tiến đổ xô nghiên cứu tìm kiếm công nghệ và vật liệu thay thế. Sau vài năm thì tuy vẫn chưa có vật liệu hay công nghệ thay thế, nhưng Canada và Úc nổi lên như 2 quốc gia khai thác và sản xuất REM thay thế nguồn hàng Trung Quốc.
Sau đó, Trung Quốc bắt buộc phải hạ giá REM xuống trở lại vì gặp cạnh tranh. Hiện nay, Canada là quốc gia chiến lược cung cấp REM cho Mỹ. Nhu cầu về REM của Mỹ đã được đáp ứng bởi các nguồn cung từ Canada, nên không còn cấp thiết nữa. Những động thái quái gở của Trump từ sau ngày nhậm chức, dường như đang nằm trong quỹ đạo khuynh loát của ai đó:
- Tổng Thống Biden và các lãnh đạo công nghệ của Mỹ đã xác lập rằng kiểm soát công nghệ bán dẫn là cuộc chạy đua công nghệ hàng đầu của thế giới. Họ phải làm chủ và cầm chịch cuộc đua. Mỹ đang mua REM từ Canada, để tránh lệ thuộc vào nguồn REM từ Trung Quốc. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng của Chính Phủ Biden và giới công nghệ Mỹ để thúc đẩy việc chạy đua công nghệ/công nghiệp bán dẫn mà không bị Trung Quốc bắt chẹt.
- Trump lại tiến hành chiến tranh thuế nhập khẩu với Canada. Hành động ngu ngốc tự bắn vào chân vì sẽ làm tăng giá REM và tăng giá sản phẩm bán dẫn, rồi sẽ dẫn đến tăng giá vũ khí quốc phòng… sẽ là một sự thiệt hại rất lớn cho ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ và các nước Đồng Minh (vừa mới hồi sinh sau ngày 24 tháng 2, 2022) (Một khi các công ty sản xuất quốc phòng phải mua sản phẩm mắc hơn, họ sẽ hoặc tìm cách trì hoãn hợp đồng giao hàng, hoặc tìm cách thương thảo lại hợp đồng, đòi nâng giá bán, hoặc hủy bỏ hợp đồng, hoặc vân vân và vân vân…)
- Rồi một lần nữa, Trump dường như nhận được kích động để lao vào cuộc giành giật REM của Ukraine. Khai thác REM ở Ukraine phải mất nhiều năm sau khi chiến tranh chấm dứt trong khi người ta còn chưa biết khi nào điều này sẽ đến.
Nói cách khác, Trump đã và đang “thả mồi bắt bóng” vì bỏ đi cái có sẵn trong tay (REM nhập khẩu từ Canada), để theo đuổi REM từ Ukraine (không biết chừng nào có). Hành động nầy sẽ dẫn tới chuyện tăng giá thành sản phẩm bán dẫn, làm cho sản xuất và mua bán vũ khí của các công ty quốc phòng (của Mỹ và các nước Anh Pháp Đức…) với các khách hàng (Ukraine, Ba Lan…) bị chậm trễ, ách tắc…
Hãy nhìn xem ai có lợi nhất trong chuyện “Thả Mồi Bắt Bóng” kể trên của Trump?
CHIẾN LƯỢC CỦA CHÂU ÂU
Chuyện Trump – Vance sẽ phản bội đồng minh đã được đoán biết từ trước ngày bầu cử 5 tháng Mười một năm 2024.
Sau ngày bầu cử, thì Tổng Thống Biden và các nước đồng minh dường như đã nỗ lực hỗ trợ cho Ukraine và Châu Âu, chuẩn bị cho nhiều phương án đối phó:
- Phương Án 1: Mỹ giảm viện trợ cho Ukraine
- Phương Án 2: Mỹ ngưng viện trợ hoàn toàn cho Ukraine, nhưng không giúp Nga
- Phương Án 3: Mỹ ngưng viện trợ hoàn toàn cho Ukraine, bãi bỏ cấm vận Nga
- Phương Án 4: Mỹ ngưng viện trợ hoàn toàn cho Ukraine, bãi bỏ cấm vận Nga, unfreeze – rã băng tài khoản ngân hàng của Nga, cho phép Nga rút tiền về
- Phương Án 5: Mỹ ngưng viện trợ hoàn toàn cho Ukraine, bãi bỏ cấm vận Nga, rã băng tài khoản ngân hàng của Nga, cho phép Nga rút tiền về, giúp Nga đánh Ukraine
Chuyện Mỹ rời khỏi NATO sẽ không xảy ra, nhưng với tư cách Tổng Tư Lệnh Quân Đội và đang có một tay Bộ Trưởng Quốc Phòng vô nghĩa Pete Hegseth, thì Trump có thể tái bố trí quân đội Mỹ, gây nguy hại cho an ninh của Mỹ và Đồng Minh.
Như vậy:
- Phương Án 1 đã và đang xảy ra.
- Phương Án 2 có lẽ sẽ được Trump và bộ sậu thi hành trong các ngày tới
- Phương Án 3 có lẽ sẽ được thi hành tiếp theo nhưng không gấp được. Một phần vì bộ sậu của Trump bất tài không biết cách làm, không có người làm; phần khác những vấn đề thủ tục, pháp lý, sẽ làm cản trở nỗ lực của phe Trump khi muốn gỡ bỏ các lệnh cấm vận. Ngoài ra phe Trump còn có thể bị thưa kiện ra tòa ngăn không cho thi hành việc gỡ bỏ lệnh cấm vận (nền tảng thưa kiện là Trump đã “violate procedural process law” – gọi nôm na là các due process – tiến trình xử lý phải theo). Việc kiện tụng sẽ mất nhiều tháng nhiều năm để giải quyết. Thêm nữa, dù Trump có bãi bỏ cấm vận, nhưng nếu các quốc gia Châu Âu + Nhật Bản vẫn duy trì lệnh cấm vận thì Nga cũng không có lợi nhiều lắm.
- Phương Án 4 thì càng khó thực hiện hơn nữa. Một phần đáng kể tiền của Putler nằm trong các nhà băng Châu Âu. Nếu các nước Châu Âu không cho phép rã băng tài khoản của Nga thì Putler cũng chẳng lấy được tiền về.
- Phương Án 5 có lẽ không cần tính tới, …
Chính Phủ Biden và các nước Đồng Minh NATO Châu Âu có lẽ trong những ngày tháng cuối năm 2024 và đầu năm 2025, đã chuẩn bị cho Ukraine và Châu Âu đối phó tới Phương Án 4. Lúc nầy, việc phòng thủ Châu Âu đang nằm trong tay khối NATO Châu Âu; thêm nữa, Ukraine đang tự lực sản xuất vũ khí ngày càng nhiều, với công nghệ tiên tiến, và tài chánh được cung cấp bởi các nước Châu Âu. Xuất khẩu của Ukraine cũng đã bắt đầu cao hơn thời trước chiến tranh.
Trump chỉ có một năm rưỡi (18 tháng) để trợ giúp Putler tích cực. Nếu cuộc bầu cử giữa kỳ, cuối năm 2026 dẫn đến phe Dân Chủ lấy lại Hạ Viện (hay Thượng Viện) thì các kế hoạch và âm mưu của Trump sẽ khó hay không còn làm được nữa.
KẾT LUẬN 2
Về thực lực, dường như Ukraine đã gần như có thể tự chủ về vũ khí với công nghệ và tài chính đã được chuyển giao từ Chính Phủ Biden và các nước Châu Âu. Các hợp đồng cung cấp vũ khí cho Ukraine không còn đến nhiều từ Mỹ mà đã được bố trí phân tán khắp thế giới. Sự khôn ngoan và tính toán tinh kỳ kiểu nầy (không để tất cả trứng vào cùng một rổ), sẽ làm cho Trump khó chận được các nguồn cung cấp vũ khí cho Ukraine dù Trump muốn.
Nói cách khác, Ukraine càng lúc càng mạnh, dù thiếu hỗ trợ từ Mỹ.
Trong khi đó, Nga của Putler thì càng lúc càng yếu. Nếu các lệnh cấm vận không bị gỡ bỏ trong vài năm tới, thì Putler có lẽ không còn gì để tiếp tục cuộc chiến. Có thể thấy, tình trạng của Putler rất tuyệt vọng, và Putler hơn bao giờ hết muốn cuộc chiến tranh dừng lại càng sớm càng tốt.
Fb Phuc Lai
Cuộc gặp thượng đỉnh Trump - Zelensky hôm 28-2 tại Phòng Bầu dục (Nhà Trắng) được kỳ vọng sẽ thông qua thỏa thuận khoáng sản, qua đó giúp ngưng tiếng súng ở Ukraine trong hơn 3 năm. Tuy nhiên, nó đã kết thúc đầy thất vọng: không có họp báo chung hay hiệp định nào được ký kết.
Ngoại giao thiếu cân bằng
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nói chuyện một cách lịch sự, thậm chí với sự ngưỡng mộ về nhau trong nửa giờ đầu tiên của cuộc gặp. Tuy nhiên, 10 phút cuối cùng của cuộc họp đã trở thành cuộc đấu khẩu qua lại đầy căng thẳng giữa ông Trump, Phó tổng thống J.D. Vance và ông Zelensky.
Trong vòng 10 phút cuối, cuộc gặp đã trở thành một màn khiển trách công khai khi ông Trump và Phó tổng thống Mỹ J.D. Vance yêu cầu ông Zelensky thể hiện sự biết ơn đối với sự hỗ trợ của Mỹ.
Cao điểm của căng thẳng bùng nổ khi nhà lãnh đạo Ukraine đã trực tiếp nói với ông Trump rằng nếu ông tiếp tục xoa dịu Nga, và chiến tranh sẽ đến với ông. Ông Zelensky ám chỉ rằng nước Mỹ đã may mắn về địa chính trị vì giáp giới hai đại dương.
Tuy nhiên, điều này đã gây ra phản ứng dữ dội từ ông Trump. Tổng thống Mỹ nói một cách gằn giọng: "Đừng nói cho chúng tôi biết chúng tôi sẽ cảm thấy thế nào. Anh không có quyền nói điều đó".
Ông Trump nói tiếp: "Bây giờ anh không có con bài nào cả". Lời nói thẳng thừng của nhà lãnh đạo Mỹ với ông Zelensky nhắc nhở chúng ta một sự thật trần trụi của chủ nghĩa hiện thực trong quan hệ quốc tế rằng số phận của các quốc gia nhỏ yếu không là gì cả trên bàn cờ quốc tế.
Khoảnh khắc Đại sứ Ukraine tại Mỹ, bà Oksana Markarova, đưa tay lên đầu tại Phòng Bầu dục (Nhà Trắng) khi chứng kiến màn đấu khẩu giữa ông Trump và ông Zelensky ngày 28-2 đã nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội - Ảnh: Tài khoản X chính thức của nhà báo Kaitlan Collins của đài CNN
Dù cho chúng ta đã bước qua thế kỷ 21, nhưng các quốc gia yếu ớt về mặt sức mạnh sẽ không có được một vị trí ngang bằng trong các cuộc đàm phán về xung đột. Luật pháp quốc tế bị vi phạm, nhưng các cường quốc vi phạm không hề hấn gì.
Hơn 2.500 năm trước, sử gia Hy Lạp Thucydides có một câu bất hủ: "Kẻ mạnh làm bất cứ những gì mình có thể, còn kẻ yếu thì phải chấp nhận những gì họ phải chấp nhận". Câu nói này vẫn còn đúng tới ngày nay.
Ông Trump cũng như ông Vance đã liên tục nhắc nhở ông Zelensky rằng ông không có gì cả để mà thương lượng. Cuộc gặp ở Phòng Bầu dục rõ ràng cho thấy cuộc đấu ngoại giao thiếu cân bằng giữa một nước nhỏ và nước lớn.
Ông đang không ở trong một vị thế tốt. Ông không nắm được quân bài nào cả. Nếu có chúng tôi, ông mới có quân bài. - ông Trump nói như "tát nước" vào mặt ông Zelensky tại Phòng Bầu dục ngày 28-2
Khó khăn, cảm xúc, căng thẳng
Cuộc gặp Trump - Zelensky cũng cho chúng ta thấy nhiều điều về cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine đã diễn ra như thế nào: đầy khó khăn, đầy cảm xúc và căng thẳng.
Cuộc tranh cãi kéo dài 10 phút tại Phòng Bầu dục đã vượt xa mọi rạn nứt ngoại giao thông thường và ra khỏi phạm vi cho phép mâu thuẫn giữa hai nhà lãnh đạo quốc gia có thể được thể hiện công khai trước truyền thông.
Cách nhìn tư duy của hai nhà lãnh đạo về gói thỏa thuận khoáng sản Mỹ - Ukraine cũng hoàn toàn khác nhau, nên sự đổ vỡ là điều dễ hiểu. Ukraine muốn sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào mà nhiều quốc gia để mắt tới để kêu gọi quốc gia đồng minh hỗ trợ.
Ông Zelensky đã nói rõ rằng ông muốn đảm bảo an ninh là một phần của thỏa thuận. Tuy nhiên, ông Trump cho biết chỉ sẽ xem xét an ninh trong tương lai cho Ukraine sau này. Cái mà ông Trump muốn chỉ là cố gắng đòi lại số tiền mà chính quyền tiền nhiệm Joe Biden đã viện trợ cho Ukraine.
Ban đầu Mỹ đã yêu cầu Ukraine chia sẻ 500 tỉ USD đất hiếm và các khoáng sản khác để đổi lấy viện trợ mà nước này đã cung cấp cho Kiev. Mỹ muốn thoát khỏi lệ thuộc vào Trung Quốc, quốc gia thống trị thị trường đất hiếm, trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đang rơi vào các vòng xoáy mới.
Do đó, cuộc gặp lịch sử giữa ông Trump và ông Zelensky tại Phòng Bầu dục ngày 28-2 có thể chưa đánh dấu sự kết thúc của các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine. Đây có thể chỉ là "lá bài" mà ông Trump muốn sử dụng để có thể ép Ukraine chấp nhận các điều khoản trong thỏa thuận để sớm ngừng bắn.
Cuộc đấu khẩu Trump - Zelensky - Vance hôm 28-2 đã cho thấy triển vọng mờ mịt về một giải pháp hòa bình cho Ukraine. Khi an ninh của Ukraine được xếp xuống vị trí số 2 sau lợi ích kinh tế của chính quyền Trump, châu Âu đã nhận thức được vai trò lớn hơn mà họ có thể sẽ phải đảm nhận.
Do đó, thời điểm này cũng mang tính quyết định một kỷ nguyên chiến tranh và hòa bình ở châu Âu khi lục địa già phải tiếp tục đảm bảo Ukraine có thể tiếp tục tự vệ trong cuộc xung đột với Nga.
Cũng trong ngày 28-2, các nhà lãnh đạo châu Âu và NATO đã nhắc lại sự ủng hộ của họ đối với Ukraine trong các tuyên bố trên mạng xã hội.
Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu về chính sách đối ngoại và an ninh Kaja Kallas viết trên X: "Ngày nay, rõ ràng thế giới tự do cần một nhà lãnh đạo mới. Việc chấp nhận thử thách này tùy thuộc vào chúng ta, những người châu Âu".
Có thể nói chuyến thăm Mỹ lần này của Tổng thống Ukraine Zelensky sẽ được ghi nhớ không phải nội dung của nó, mà vì nó nhắc nhở cho mọi người về tương quan nước nhỏ - nước lớn và số phận của các quốc gia nhỏ trên bàn cờ quốc tế.
TS NGUYỄN THÀNH TRUNG - Theo Tuổi Trẻ
