Tại sao Putin vẫn không muốn ngừng chiến ở Ukraine?

22 Trần Quốc Toản, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Tp.HCM
Tiêu điểm
Tin tức: Diễn biến mới tại khu đô thị lấn biển Cần Giờ Tiền Tệ : TS Nguyễn Trí Hiếu: Lãi suất huy động sẽ căng thẳng, kéo dài đến 2026 VH & TG: Kịch bản Đài Loan 2027? BĐS: Bất động sản khó xảy ra "bong bóng" Tin tức: Bản đồ căn hộ tại TPHCM thay đổi ra sao sau 10 năm? CN & MT: Mỹ 'hụt hơi' trước Trung Quốc BĐS: Giá nhà vượt xa thu nhập, người trẻ chia thành 4 nhóm hành vi trên thị trường bất động sản VH & TG: Phân tích chính sách Trung Quốc của Trump CN & MT: Biến đổi khí hậu: Khoa học và Tranh cãi BĐS: Dự báo về giá nhà Thủ Thiêm khi Trung tâm Tài chính Quốc tế vận hành Tin tức: TP.HCM: Cận cảnh siêu dự án 10.000 tỷ mịt mờ ngày về đích Tin tức: Định hướng phát triển TP.HCM 2026-2035 CN & MT: Địa chính trị tương lai: Kinh tế, Công nghệ, Không gian BĐS: Lãi suất tăng, thị trường bất động sản có đáng lo? VH & TG: Kinh tế Trung Quốc rẽ ngoặt lịch sử khi đầu tư lao dốc BĐS: Hàng chục nghìn tin rao bán nhà đất, căn hộ dưới 5 tỷ đồng ở TP.HCM Tin tức: Chặn sông Sài Gòn, đào đắp thủ công hơn 11,6 triệu m3 đất để xây hồ nhân tạo lớn nhất Việt Nam: Quy mô rộng trên 2.200 lần Hồ Gươm Tin tức: Ba ưu tiên chiến lược của siêu đô thị TPHCM BĐS: Cảnh báo về nguy cơ bong bóng bất động sản CN & MT: Biến đổi khí hậu: Lừa đảo hay tội ác? SK & Đời Sống: Trả Mặt Bằng TP.HCM Dịp Tết Tiền Tệ : Ferguson's Scenarios vs. Global Forecasts VH & TG: BẮC KINH VÀ WASHINGTON TÁI KHỞI ĐỘNG CUỘC CHIẾN THƯƠNG MẠI ĐẦY RỦI RO SK & Đời Sống: Tôi tiêu thụ, vậy tôi tồn tại: hãy sống, làm giàu, mua sắm! VH & TG: Bản chất của chu kỳ Mỹ tiếp theo Tin tức: Chính phủ 'bật đèn xanh' cho điện hạt nhân module nhỏ, chi phí khoảng 3,6 tỷ USD/nhà máy VH & TG: Kinh tế Trung Quốc bước vào giai đoạn chuyển biến lịch sử CN & MT: Sức mạnh về điện và data center có thể đưa Trung Quốc vượt Mỹ trong cuộc đua AI CN & MT: MUTIRÃO (CHUNG SỨC): LÝ THUYẾT VỀ SINH THÁI CỦA BRAZIL DÀNH CHO COP30 CN & MT: GIỚI TRẺ CÓ CÒN THEO ĐUỔI SỰ NGHIỆP TRONG LĨNH VỰC CÔNG NGHỆ KHÔNG? Tin tức: Chu Kỳ Chuyển Pha Dữ Liệu Việt Nam BĐS: Đánh giá và dự báo thị trường BĐS Tiền Tệ : Rủi ro tín dụng Việt Nam 200% GDP VH & TG: Chiến lược An ninh Quốc gia Mỹ: Răn đe Trung Quốc VH & TG: Kinh tế Trung Quốc: Chuyển biến lịch sử Tiền Tệ : Phân tích hệ thống ngân hàng Việt Nam BĐS: Tái cấu trúc BĐS Việt Nam: Kịch bản 3 giai đoạn Tin tức: TP.HCM: Siêu Đại Đô Thị Mới Tin tức: Kinh tế Việt Nam 2026: Cơ hội và Rủi ro Tin tức: TPHCM chuẩn bị mở rộng đường cửa ngõ phía Tây gấp 4 lần Chứng khoán: 150 nhà đầu tư toàn cầu đến Việt Nam tìm cơ hội "giải ngân" Thư Giản: Sự chậm trễ của ứng dụng khoa học CN & MT: Các Kỷ Nguyên Năng Lượng và Vật Liệu Thư Giản: Khải Huyền và Đại Đào Thải Chứng khoán: PHẦN 3: THỊ TRƯỜNG THĂNG HOA XUẤT TƯỚNG NHỮNG 'ANH HÙNG' Chứng khoán: VN-Index mất gần 30 điểm Chứng khoán: Mía đường Cao Bằng (CBS) chốt quyền trả cổ tức bằng tiền tỷ lệ 30% BĐS: “Đánh thức” 6 triệu tỷ đồng chôn chân trong dự án BĐS: Không đánh đổi giá nhà lấy tăng trưởng viển vông! BĐS: Thực trạng phân khúc nhà liền thổ tại TPHCM BĐS: 5 lưu ý khi đầu tư LƯỚT SÓNG bất động sản BĐS: Hơn 32.000 căn nhà ở xã hội gần TP.HCM trong kế hoạch xây dựng năm 2025 của Long An : Nếu không sửa luật, dự án bất động sản sẽ tắc trong 10 năm tới BĐS: GIÁ CHUNG CƯ vẫn LEO THANG theo ngày và tháng  Tin tức: Việt Nam nằm trong top 20 về quy mô thương mại quốc tế Tin tức: Đặt lên bàn cân 2 phương án khi làm dự án hơn 60 tỷ USD: THACO lo vốn, Vingroup làm nhanh SK & Đời Sống: Cơn mưa đo năng lực đô thị Tiền Tệ : NHNN Bơm Tiền, GDP 10% VH & TG: KINH TẾ TRUNG QUỐC ĐANG TAN RÃ TỪ BÊN TRONG – “PHÉP MÀU” CHỈ LÀ MỘT PHIM TRƯỜNG KHỔNG LỒ Tiền Tệ : IMF: Kinh Tế Toàn Cầu Biến Động VH & TG: Phật giáo và kỹ thuật đảo ngược Tiền Tệ : Nợ xấu ngân hàng có chuyển biến quan trọng SK & Đời Sống: Tại sao nhiều người cầm tiền tỷ về quê chưa bao lâu đã hối hận: Thành phố lớn có 3 báu vật, không dễ gì nhiều người bỏ qua VH & TG: Nhật Bản cân nhắc vũ khí hạt nhân Thư Giản: CHẾT KHÔNG PHẢI VÌ LÀM DỞ, MÀ VÌ BỊ BÓP CỔ Thư Giản: “KHÔNG PLAN” CHÍNH LÀ NGHÈO — VÀ NGHÈO THÌ CĂNG THẲNG Chứng khoán: CHỨNG KHOÁN QUÝ 4.2025 Kì 2 BĐS:  “GÃ KHỔNG LỒ” NHẬT BẢN NOMURA ÂM THẦM RÓT TỶ USD VÀO VINHOMES & PHÚ MỸ HƯNG BĐS: Giờ G của bất động sản: Siêu dự án vẽ lại bản đồ đầu tư SK & Đời Sống: THIÊN TAI, NHÂN HOẠ VÀ NGUY CƠ ĐỊCH HOẠ SK & Đời Sống: Sôi động dịch vụ đêm nhờ gen Z Chứng khoán: Dự báo chứng khoán quý 4.2025 Chứng khoán: Nhìn lại dự báo VN-Index 2025: VCBS nổi bật với kịch bản sát thực tế Chứng khoán: 2022-2025 thời điểm đu đáy 50- 100 điểm Chứng khoán: VN-Index tăng 767 điểm từ đáy, không ít cổ đông của 13 doanh nghiệp VN30 chưa thể ‘về bờ’ Thư Giản: 14 định luật ngầm BĐS: Đất ở ổn định 20 năm, không có khiếu kiện, tranh chấp có được cấp sổ đỏ hay không Thư Giản: Người đàn ông chi hơn 273 triệu đồng mua hòn đảo 99.000m2 để nghỉ hưu, 42 năm sau giá tăng lên 1.200 tỷ vẫn từ chối bán: "Thứ tôi muốn không phải là tiền" Thư Giản: BỨC ẢNH CUỐI CÙNG GỬI VỀ TỪ SAO KIM 1982  Thư Giản: NGƯỜI HÀNG XÓM KHÔNG BÌNH THƯỜNG Thư Giản: Millennials - thế hệ kẹt giữa gen X và gen Z: Vì sao chúng ta khác biệt?
Bài viết
Tại sao Putin vẫn không muốn ngừng chiến ở Ukraine?

    Nguồn: Lawrence D. Freedman, “Why Putin Still Fights,” Foreign Affairs, 18/06/2025 - Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

    Điện Kremlin sẽ chỉ chấm dứt chiến tranh ở Ukraine khi biết rằng chiến thắng là điều không thể.

    Gần 5 tháng đã trôi qua kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bước vào Nhà Trắng với lời hứa sẽ nhanh chóng chấm dứt chiến tranh Ukraine, nhưng cuộc chiến vẫn diễn ra ác liệt như trước. Nga không từ chối ý tưởng đàm phán, nhưng dù Trump đã gạt bỏ khả năng Ukraine gia nhập NATO hoặc được Mỹ đảm bảo an ninh, Tổng thống Nga Vladimir Putin vẫn chưa đưa ra bất kỳ nhượng bộ nghiêm túc nào để đạt được một thỏa thuận.

    Thoạt nhìn, thật khó hiểu lý do tại sao. Cuộc chiến đã bước sang năm thứ tư. Dù gần đây lực lượng Nga đã có những bước tiến nhất định và thường xuyên tấn công các thành phố Ukraine bằng nhiều máy bay không người lái và tên lửa, nhưng họ vẫn còn lâu mới đạt được các mục tiêu cốt lõi của Putin. Nga đã phải gánh chịu tổn thất nặng nề, với khoảng 200.000 thương vong chỉ tính từ đầu năm 2025. Trong khi đó, các đơn vị Ukraine đã tiến hành một số chiến dịch đáng kinh ngạc, bao gồm cuộc tấn công ngoạn mục vào lực lượng máy bay ném bom chiến lược Nga nằm cách xa biên giới hai nước vào ngày 01/06. Họ cũng ngày càng có khả năng sử dụng máy bay không người lái tầm xa để tấn công các mục tiêu quân sự và cơ sở dầu mỏ bên trong nước Nga – theo đó thách thức bất kỳ giả định nào cho rằng Kyiv đã vào đường cùng, hoặc Moscow sắp giành được một bước đột phá quyết định.

    Xét đến việc Trump đã đưa ra cho Putin những điều khoản mà ông cho là hấp dẫn để ngừng bắn, Tổng thống Mỹ hoàn toàn có quyền thắc mắc tại sao Tổng thống Nga lại bướng bỉnh đến vậy. Nếu Putin muốn rút lui khỏi cuộc chiến theo cách ít bị mất mặt nhất, thì đề nghị của Trump là rất hào phóng so với bất kỳ đề nghị nào mà một Tổng thống Mỹ có thể đưa ra. Một lệnh ngừng bắn không chỉ cho phép lực lượng Nga phục hồi sau những năm chiến đấu mệt mỏi, mà còn có khả năng giúp xóa bỏ ít nhất một số lệnh trừng phạt và tạo cơ hội bình thường hóa quan hệ với Mỹ.

    Tuy nhiên, không có diễn biến nào trong số này, hoặc áp lực kinh tế ngày càng tăng mà Nga phải đối mặt trong nước, có thể làm giảm quyết tâm duy trì cuộc chiến của Putin. Thay vì xem xét cơ hội ngừng bắn để giữ thể diện, Nga đã đẩy mạnh giao tranh. Kể từ cuối mùa xuân, Nga đã tấn công Kyiv và nhiều thành phố khác của Ukraine bằng một số cuộc không kích lớn nhất trong cuộc chiến. Nga đã đẩy mạnh đợt tấn công mới nhất của mình, tiến  lên ở Donetsk, bắt đầu tiến vào Sumy, và cố gắng tiến vào Dnipropetrovsk. Trên thực tế, đối với những người quan sát cuộc chiến một cách sát sao, sự ngoan cố và quyết tâm chiếm thêm lãnh thổ bằng mọi giá của Putin không có gì đáng ngạc nhiên. Nhưng nó cung cấp những hiểu biết quan trọng về hướng đi của cuộc chiến và những gì cần để chấm dứt nó.

    MỘT CUỘC CHIẾN VĨNH VIỄN ĐIỂN HÌNH

    Dù ban đầu được dự định kết thúc chỉ trong vài ngày, cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine đã nhanh chóng biến thành một cuộc xung đột không có hồi kết. Trong một bài báo gần đây trên Foreign Affairs, tôi đã đề cập rằng vấn đề lặp đi lặp lại trong chiến tranh hiện đại là các cuộc chiến kéo dài. Câu hỏi trọng tâm là các quốc gia sẽ ứng phó như thế nào khi các cuộc chiến tưởng chừng ngắn gọn và dứt khoát lại bị kéo dài và không đi đến đâu. Chấm dứt một cuộc chiến như vậy đòi hỏi cả hai bên phải đưa ra các mục tiêu quân sự và chính trị phù hợp với thực tế hơn. Nhưng điều đó sẽ trở nên khó hơn khi cuộc chiến ngày càng kéo dài, và kẻ xâm lược giờ đây phải tìm cách tránh sự sỉ nhục của thất bại và tránh thừa nhận rằng các giả định đằng sau cuộc chiến đã sai lầm ngay từ đầu.

    Cuộc chiến của Nga ở Ukraine là một ví dụ điển hình cho vấn đề này. Kể từ khi bắt đầu vào tháng 02/2022, nó đã chuyển từ một “chiến dịch quân sự đặc biệt” hạn chế thành một cuộc đấu tranh sinh tồn đối với nước Nga. Sau khi  gánh chịu những thất bại nghiêm trọng vào mùa thu năm 2022, thay vì tìm cách chấm dứt chiến tranh và cắt giảm tổn thất của Nga, Putin lại càng quyết tâm hơn trước. Tháng 09/2022, ông chính thức đưa đất nước vào tình trạng chiến tranh và tuyên bố sáp nhập bốn tỉnh của Ukraine ngoài Crimea – dù quân Nga vẫn chưa chiếm toàn bộ các tỉnh này (và vẫn chưa chiếm được chúng sau gần ba năm). Tất cả những điều này chỉ khiến cuộc chiến càng khó chấm dứt hơn. Giờ đây, một trong những yêu cầu cốt lõi của Moscow là Ukraine phải giao nộp phần lãnh thổ mà Nga đã không thể chiếm được bằng vũ lực.

    Tương tự như một chiến dịch quân sự sai lầm, một sáng kiến ngoại giao sai lầm thường bắt đầu bằng việc hiểu sai tình hình. Giống như Putin đã làm năm 2022, vào tháng 01/2025, Trump tin rằng ông có thể nhanh chóng đưa cuộc chiến đến hồi kết. Putin cho rằng Kyiv sẽ thất thủ trong vòng vài ngày sau cuộc xâm lược; còn Trump tuyên bố ông có thể chấm dứt cuộc chiến “trong vòng 24 giờ.” Nhưng Tổng thống Mỹ đã nhanh chóng nhận ra rằng bản chất khó giải quyết của cuộc xung đột có nghĩa là ông cũng phải đối phó với một cuộc chiến kéo dài, và điều này đã thử thách sự kiên nhẫn của ông. Dù Điện Kremlin hầu như không giữ bí mật các yêu cầu của mình, Trump tin rằng Nga sẽ hài lòng với đề xuất của ông về một lệnh ngừng bắn ngay lập tức, quyền kiểm soát trên thực tế đối với các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, và việc Ukraine bị từ chối gia nhập NATO.

    Ông tin chắc rằng Putin sẽ chấp nhận các điều khoản này, đến mức ông hành động như thể Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky mới là trở ngại chính cho thỏa thuận. Bước đi đầu tiên của Trump là công khai giải thích cho Tổng thống Ukraine về những thực tế khắc nghiệt bắt nguồn từ vị thế yếu của Ukraine, đặc biệt là khi sự hỗ trợ của Mỹ bị rút lại. “Ông không có quân bài nào cả,” Trump nói với Zelensky trong cuộc họp nổi tiếng tại Phòng Bầu dục hồi cuối tháng 2. Khi Zelensky phản đối, Mỹ thậm chí đã tạm thời đình chỉ mọi hợp tác quân sự và tình báo với Ukraine để nhấn mạnh quan điểm của Trump.

    Zelensky đã sớm đồng ý ngừng bắn, một phần là để xoa dịu Trump nhưng cũng là để Ukraine có được sự nghỉ ngơi cần thiết. Tuy nhiên, bất chấp việc được chính quyền Trump săn đón, Putin vẫn từ chối thỏa thuận, ngay cả khi ông đã dùng nhiều lời lẽ hoa mỹ để ám chỉ rằng mình vẫn muốn làm việc vì hòa bình. Không có điều khoản hào phóng nào của Trump – bao gồm cả việc nối lại quan hệ kinh doanh giữa Nga và Mỹ – có thể tạo ra sự khác biệt.

    Dù Trump khẳng định rằng ông đã chuẩn bị tăng cường lệnh trừng phạt đối với Nga nếu Putin không nhượng bộ, nhưng trên thực tế, Tổng thống Mỹ không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ làm như vậy, theo đó bỏ qua hình thức gây sức ép chính mà Mỹ có thể sử dụng. Trong lúc mùa xuân dần trôi qua, các nhóm của Nga và Ukraine đã gặp nhau để đàm phán ở Istanbul, nhưng họ chỉ có thể đồng ý về việc trao đổi tù nhân. Khi hai bên trao đổi các bản ghi nhớ trong đó nêu các yêu cầu của họ về hòa bình, rõ ràng là Nga vẫn giữ các yêu cầu tối đa về lãnh thổ, chủ quyền, giải trừ quân bị, và tính trung lập quốc tế của Ukraine trước khi lệnh ngừng bắn có thể được thực hiện.

    TẠI SAO PUTIN VẪN KIÊN QUYẾT?

    Putin có nhiều lý do khả dĩ để phản đối lệnh ngừng bắn. Đầu tiên, không có vấn đề nào quan trọng đối với ông hơn là Ukraine. Đảm bảo rằng Ukraine không bao giờ có thể thực sự độc lập khỏi Nga là điều cốt yếu đối với di sản của ông. Ngoài ra, ông không tin rằng cuộc chiến này là không thể thắng. Bất chấp tiến độ chậm chạp của lực lượng Nga trong 18 tháng qua, ông tính toán rằng ưu thế tổng thể về sức mạnh của Nga cuối cùng sẽ là yếu tố quyết định, và rằng cuối cùng, Ukraine sẽ đơn giản bị sức mạnh của Nga áp đảo. Nhiều khả năng, ông cũng cho rằng một lệnh ngừng bắn dọc theo đường tiếp xúc hiện tại là không ổn định. Nếu Nga chỉ giữ lại các vùng lãnh thổ hiện đang chiếm giữ, thì họ chỉ chiếm đóng phần lãnh thổ Ukraine không hoạt động kinh tế, với dân số thưa thớt, bị tàn phá, và cần được kiểm soát chặt chẽ. Và biên giới dài với Ukraine sẽ cần được phòng thủ chặt chẽ.

    Đối với Putin, việc kết thúc chiến tranh mà không đạt được các mục tiêu chính trị cốt lõi của ông sẽ tương đương với một thất bại và sẽ khiến khối yêu nước, siêu dân tộc chủ nghĩa mà ông đã nuôi dưỡng trong suốt cuộc chiến này trở nên vô cùng tức giận. Giới tinh hoa Nga ôn hòa hơn có thể cảm thấy nhẹ nhõm trước một kết quả như vậy, nhưng xét đến lượng thành quả ít ỏi cho một nỗ lực tốn kém như vậy, vẫn sẽ có một sự tính toán nguy hiểm. Nhiều người sẽ bắt đầu tự hỏi, “Liệu có đáng không?” và bắt đầu thắc mắc về khả năng mắc sai lầm của giới lãnh đạo Nga.

    Ngoài ra, còn có những động cơ mạnh mẽ khác khiến Putin tránh một thỏa thuận. Ông sẽ mất mặt trước các đối tác quan trọng nhất của mình ở Trung Quốc, Iran, và Triều Tiên, cũng như ở những quốc gia “đa số toàn cầu” mà ông đang tìm cách gây ấn tượng và thậm chí là lãnh đạo. Hơn nữa, ông đã cam kết nước Nga với ý tưởng rằng họ đang tham gia vào một cuộc đối đầu  lâu dài với phương Tây; việc chấp nhận một lệnh ngừng bắn tạm thời ở Ukraine có thể khiến các đối thủ NATO của ông trở nên táo bạo hơn. Họ có thể cố gắng tận dụng bất kỳ dấu hiệu yếu kém nào. Hơn nữa, Putin biết rằng bất kỳ sự nới lỏng lệnh trừng phạt nào đi kèm với lệnh ngừng bắn đều sẽ bị hạn chế và có điều kiện. Ngay cả khi Trump có xu hướng hào phóng hơn, thì Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh vẫn có thể phản đối. Cuối cùng, Putin có lý do để nghi ngờ những thỏa thuận kinh tế lớn mà Trump hứa hẹn. Sau khi rút khỏi nền kinh tế không ổn định và đang chậm lại của Nga, nhiều công ty và nhà đầu tư phương Tây sẽ do dự không muốn quay trở lại.

    Do đó, những nguy hiểm của việc thua cuộc cũng lớn như những lợi ích của việc chiến thắng. Nếu Putin nghĩ rằng Trump có thể hành động theo cách khiến Nga có khả năng thua cuộc cao hơn, bằng cách tăng cường trừng phạt hoặc mở rộng hỗ trợ quân sự cho Ukraine, thì ông có thể có khuynh hướng xem xét các đề xuất của Tổng thống Mỹ một cách nghiêm túc hơn. Thay vào đó, viễn cảnh Trump rút hỗ trợ cho Ukraine chỉ càng làm tăng niềm tin của Điện Kremlin vào chiến thắng cuối cùng.

    UKRAINE CHỐNG CHỊU NHƯ THẾ NÀO

    Về phần mình, Kyiv tin rằng họ đã đạt đến giới hạn của những nhượng bộ mà họ sẵn sàng thực hiện trong một lệnh ngừng bắn. Họ đã chấp nhận rằng mình khó có thể giành lại lãnh thổ mà Nga hiện đang chiếm đóng trong thời gian tới, và họ hiểu rằng mình sẽ không thể gia nhập NATO, dù đó sẽ là sự đảm bảo tốt nhất cho an ninh tương lai của họ. Tuy nhiên, chính phủ Ukraine cũng tin rằng họ đang giữ vững vị thế trong cuộc chiến, đồng thời sẵn sàng và có khả năng tiếp tục chiến đấu nếu không có lệnh ngừng bắn nào được đưa ra. Người Nga vẫn chưa chiếm được những thị trấn mà họ cho là chắc chắn sẽ thất thủ vào mùa hè năm ngoái. Họ đang đẩy mạnh tấn công hết sức, nhưng ngay cả khi Kyiv phải nhượng bộ thêm lãnh thổ, thì lực lượng Ukraine vẫn có thể áp một cái giá cực kỳ đắt cho mỗi dặm lãnh thổ mà Nga giành được. Sẽ cần huy động thêm quân, nhưng tình hình chưa phải là vô vọng, đặc biệt là khi sự hỗ trợ của châu Âu dự kiến sẽ tăng lên và ngành công nghiệp quốc phòng của lục địa già đang sản xuất phần lớn những gì cần thiết ở tiền tuyến.

    Dù tốc độ của cuộc chiến đã tăng lên trong vài tháng qua, Nga vẫn chưa đạt được đủ tốc độ để thay đổi tình hình trên chiến trường. Họ đã nỗ lực hơn trong các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái hàng loạt vào các thành phố của Ukraine, gây ra thiệt hại và đau đớn – và tiếp tục thử thách khả năng phòng không đang bị kéo căng của Ukraine, nhưng, như thường lệ với các chiến dịch ném bom chiến lược, các cộng đồng mục tiêu sẽ thích nghi và ứng phó theo thời gian. Người dân Ukraine đã chịu đựng ba mùa đông trong cảnh thiếu hụt năng lượng, nhưng họ vẫn tiếp tục kháng cự, bởi họ biết rõ số phận mình sẽ ra sao nếu bị Moscow cai trị.

    Do đó, nếu cuộc chiến ở Ukraine kết thúc thông qua đàm phán, Putin sẽ cần phải được thuyết phục, rằng không chỉ các mục tiêu chính trị của ông là không thực tế, mà việc không đạt được thỏa thuận còn khiến vị thế của Nga xấu đi theo thời gian. Hiện tại, vẫn chưa thể làm được điều đó.

    Điều gì có thể tạo nên sự khác biệt? Moscow hẳn phải lo ngại về tốc độ ngày càng tăng của các cuộc tấn công của Ukraine vào một loạt các mục tiêu quân sự và kinh tế trên lãnh thổ Nga. Những cuộc tấn công ngoạn mục nhất – như Chiến dịch Mạng Nhện đầu tháng 6, sử dụng máy bay không người lái tầm ngắn, công nghệ thấp, để phá hủy hơn một chục máy bay ném bom chiến lược của Nga tại các căn cứ không quân cách xa biên giới – là minh chứng cho sự táo bạo, khéo léo trong hoạt động và năng lực kỹ thuật của Ukraine. Những cuộc tấn công như vậy gây bối rối và mang tính phá hoại đối với người Nga, nhưng bản thân chúng chưa đủ để buộc Moscow phải đánh giá lại chiến lược chiến tranh của mình. Chúng cũng không thay đổi động lực cơ bản trên tiền tuyến, dù các cuộc tấn công vào các trung tâm hậu cần, kho vũ khí, và trung tâm chỉ huy chắc chắn có ích.

    Kể từ đầu cuộc chiến, các nhà phân tích đã cố gắng tìm ra thời điểm một trong hai bên sẽ hết các nguồn cung quan trọng như xe bọc thép, pháo binh, đạn pháo, tên lửa, phòng không,… Ở một số khu vực, kho dự trữ đã cạn kiệt nghiêm trọng. Đạn dược hiện không còn là vấn đề lớn đối với Ukraine, nhưng hệ thống phòng không của nước này lại là mối lo ngại đáng kể. Nga thì có vẻ không có khả năng tác chiến cơ động. Tuy nhiên, cả hai bên vẫn tiếp tục chiến đấu với sự giúp đỡ từ bạn bè của họ, và họ ngày càng dựa vào các khả năng, đặc biệt là máy bay không người lái, vì việc sản xuất hàng loạt trong nước là hoàn toàn khả thi và tương đối rẻ nên tổn thất cũng ít gây lo ngại hơn nhiều.

    Vấn đề khó hiểu nhất là nhân lực. Đây đã và đang là một vấn đề nghiêm trọng đối với Ukraine. Dù con số hiện đã tăng lên (Zelensky tuyên bố sẽ huy động 27.000 người mỗi tháng), nhưng vẫn có sự phản đối ở Kyiv đối với việc bắt buộc những người từ 18 đến 24 tuổi nhập ngũ. Về phía Nga, Moscow sẵn sàng chấp nhận thương vong nặng nề để đạt được những thành quả nhỏ và tiếp tục huy động quân để gửi ra tiền tuyến bất chấp nguy cơ tử vong và thương tích cao. Một số phân tích của phương Tây đã kết luận rằng cuộc chiến đã khiến Nga phải trả giá bằng một triệu thương vong.

    Nga dường như có sự sẵn sàng theo kiểu Liên Xô, thậm chí có thể nói là theo kiểu đế quốc, để ném quân vào các tuyến phòng thủ của kẻ thù với hy vọng rằng một số người sẽ vượt qua được. Ví dụ, chiến lược hiện tại của Nga dựa vào các nhóm nhỏ quân lính đi trên xe địa hình, xe đạp, hoặc đi bộ, tiến công với nhận thức rằng hầu hết trong số họ sẽ không đến được các phòng tuyến của Ukraine, nhưng sẽ có đủ người vượt qua để chiếm được một số vùng đất mới.

    Cho đến nay, Điện Kremlin đã tìm được quân mà không cần đến huy động toàn diện. Tất cả là nhờ hệ thống tiền thưởng sử dụng các khoản thanh toán lớn – và ngày càng tăng – cho những người nhập ngũ. Vì lính nhập ngũ chủ yếu đến từ các vùng nghèo hơn của đất nước, nên cuộc chiến cũng có tác động tái phân phối. Cỗ máy chiến tranh của Nga hơi giống một ngành công nghiệp khai thác; chừng nào vẫn còn vật liệu có thể khai thác, thì nó vẫn là một ngành kinh doanh tốt. Nhưng cuối cùng, nguồn cung cũng sẽ cạn kiệt. Đã có những nghi ngờ về việc nhà nước có thể mua thêm bao nhiêu nhân lực và với giá bao nhiêu. Câu hỏi vẫn là liệu, đến một lúc nào đó, Điện Kremlin có phải dùng đến các phương pháp cưỡng chế hơn hay không.

    Chi phí này liên quan đến vấn đề lớn hơn của Putin, về việc liệu nền kinh tế Nga có thể tiếp tục duy trì mức độ nỗ lực quân sự này hay không. Moscow đã đập tan mọi kỳ vọng của phương Tây rằng các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt sẽ phá hủy nền kinh tế của nước này, và thay vào đó, đã tận hưởng một vài năm tăng trưởng cao. Đây là kết quả của sự kết hợp giữa quản lý kinh tế vĩ mô khôn ngoan, giá năng lượng cao, sự hỗ trợ từ Trung Quốc và các khách hàng năng lượng khác của Nga trong việc lách lệnh trừng phạt, và sự bùng nổ chiến tranh do sản xuất quốc phòng khổng lồ gây ra. Nhưng kể từ cuối năm 2024, đã có những dấu hiệu cho thấy nền kinh tế quân sự hóa của Nga đang dần trở nên quá nóng, với tình trạng thiếu lao động, lạm phát cao và lãi suất cao làm nản lòng đầu tư. Trong những tháng đầu năm 2025, suy thoái thương mại quốc tế do Trump gây ra đã đẩy giá dầu xuống thấp, gây thêm áp lực lên ngân sách của Nga.

    VƯỢT QUA BẾ TẮC

    Người Ukraine bắt đầu năm 2023 với hy vọng có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến bằng một cuộc phản công. Khi điều đó thất bại, và với việc Quốc hội Mỹ từ chối cung cấp viện trợ cho Kyiv, Nga đã lạc quan rằng họ sẽ có thể vượt lên vào năm 2024. Moscow giờ đây khăng khăng rằng họ có thể thắng thế trong cuộc chơi đường dài. Họ chắc chắn không muốn kẻ thù của mình nghĩ khác đi. Putin có lẽ vẫn tin rằng Ukraine sẽ sụp đổ trước, nhưng ông luôn đánh giá thấp khả năng phục hồi và quyết tâm của Ukraine. Có lẽ một điểm bùng phát sẽ xuất hiện khi Moscow bắt đầu nhận ra sự vô ích hoàn toàn của cuộc chiến này, và thiệt hại kinh tế lâu dài đối với Nga bắt đầu lớn hơn cái giá của việc thừa nhận rằng mục tiêu chính trị của cuộc chiến là không thể đạt được. Có lẽ một chiến dịch nào đó của Ukraine trong tương lai sẽ kích hoạt sự đánh giá lại cần thiết.

    Tuy nhiên, kinh nghiệm từ cuộc chiến này nhấn mạnh đến khó khăn trong việc khiến các nhà lãnh đạo chính trị thừa nhận thất bại khi lực lượng của họ vẫn chưa bị đánh bại trên chiến trường, và khi không có thỏa thuận thỏa hiệp rõ ràng nào đang chờ được đàm phán. Không bên nào có một con đường rõ ràng để giành chiến thắng. Đó chính là ý nghĩa của việc ở trong một cuộc chiến vĩnh viễn. Không rõ nó sẽ kết thúc như thế nào, hay liệu một nền hòa bình có khác gì một cơ hội để Nga xây dựng lại lực lượng của mình dưới vỏ bọc một lệnh ngừng bắn hay không. Điều này sẽ phụ thuộc vào những quyết định vẫn chưa được đưa ra. Do đó, các đồng minh phương Tây của Ukraine cần phải thực tế hơn về những yêu cầu dài hạn trong việc hỗ trợ Ukraine tiếp tục cuộc chiến. Việc tiếp tục phủ nhận chiến thắng của Nga là một hình thức gây áp lực lên Putin, người không có thành quả lớn nào để thể hiện trong một chiến dịch dài và tai hại như vậy. Dù khó có thể tưởng tượng ra một thất bại quân sự cho Nga, nhưng vẫn có thể hình dung một thay đổi có lợi cho Ukraine. Nếu Moscow bị thuyết phục, trái với kỳ vọng hiện tại của họ, rằng thời gian không đứng về phía họ, thì có lẽ điều đó sẽ khiến họ tự hỏi liệu đã đến lúc cắt giảm tổn thất hay chưa.

    Lawrence D. Freedman là giáo sư danh dự về Nghiên cứu Chiến tranh tại Đại học King’s College London. Ông là tác giả cuốn “Command: The Politics of Military Operations From Korea to Ukraine” và là đồng tác giả của trang Comment Is Freed.

    Theo Nghiên Cứu Quốc Tế

    THỐNG KÊ TRUY CẬP
    • Đang online 197
    • Truy cập tuần 11450
    • Truy cập tháng 31160
    • Tổng truy cập 491469